Bilgisayar Başında Çalışanların Oturma Şekilleri

Basıca etkileri şunlardır:

Algılamada azalma,
Sosyal sorunlar (agresyon, sosyal izolasyon ve bağım­lılık),
Eğitimsel (ders çalışma için harcanacak zamanın bilgi­sayara ayrılması),
Göz sorunları (gözde ağrı, yaşarma ve görme bozuk­luğu),
Fiziksel rahatsızlıklar (kas-iskelet rahatsızlıkları),
Aktivite kısıtlanmasına bağlı kondisyonda azalma ve aşırı kilo.
Bilgisayar kullanımı bel sağlığını ve kas-iskelet sağlığı­nı nasıl etkiliyor?
Çocuklarda da bilgisayar kullanımı yetişkinlerdeki gibi bel ve kas-iskelet sağlığına zarar vererek hastalıklara neden olabiliyor. Çocuklarda kas-iskelet rahatsızlıkları konusunda yapılmış çalışmalar fazla değil. Bilgisayar kullanımı sıklıkla boyun ve omuzları ve daha az sıklıkla beli etkiliyor. Ağrı ve hareket kısıtlanmasıyla sakatlıklara neden olabiliyor.

Bilgisayar kullanımına bağlı risk faktörleri

Çocuklarda bilgisayar kullanımına bağlı bel ağrısı ve diğer kas-iskelet rahatsızlıklarının sıklığı nasıldır?

Bel ağrısı ve diğer kas-iskelet rahatsızlıklarının şıklığıy­la ilgili değişik sonuçlar verilmekle birlikte, oran yüzde 50’yi aşıyor.
Çocuklarda bilgisayar kullanımına bağlı bel ağrısı için risk faktörleri nelerdir?

En önemli riskler şunlardır:
Bilgisayar kullanırken kötü pozisyonda, kambur otur­ma, elleri, kolları kötü pozisyonda kullanma gibi vü­cudun yanlış kullanım alışkanlıkları,
Kullanılan sandalyenin, masanın yüksekliğinin, moni­tör mesafesinin klavye ve mouse’un yerinin çocuğun ölçülerine uygun olmaması,
Aydınlatma gibi çevresel faktörler.
Bilgisayar ekipmanının tasarımı yetişkinlere göre yapıl­dığından çocuk için uygunsuz olması kaçınılmazdır. Has­talık riski kullanım süresi uzadıkça artmaktadır.

Çocuklarda bilgisayar kullanımına bağlı bel ağrısından korunmak mümkün mü?
Çocuklarda bilgisayar kullanımına bağlı bel ağrısından ve diğer kas-iskelet rahatsızlıklarından korunmak büyük ölçüde mümkündür. Erişkinlerde olduğu gibi çocuklarda korunma ve ergonomi programlarının etkinliği yapılan ça­lışmalarla saptanmıştır.

Çocuklar için korunma ve ergonomi programı bel ağrısı, riskleri, bilgisayar kullanımı sırasında belin, elle­rin ve vücudun doğru pozisyonda kullanımı, dinlenme, molalar konusunda bilgilendirmeyi ve bilgisayar ekip­manının çocuğa uygun düzenlenmesini kapsar. Bu eğitim programı çocuklara hatta öğretmenlere okulda verilme­lidir.

Sırt çantası sağlık sorunlarına yol açıyor

Çocuklar okula giderken çok ağır sırt çantaları taşıyor. Bu çantalar bel sağlıklarını nasıl etkiliyor?
Çocuklarda okul için sırt çantası kullanım sıklığı gi­derek artmaktadır. Sırt çantası çocuğun eşyalarını taşı­mayı kolaylaştırırken bazı sağlık sorunlarına yol açabil­mektedir.

Sırt çantası kullanımı bel ağrısına nasıl yol açıyor?
Sırt çantası, ağırlığına bağlı olarak mekanik yüklenme ve duruş bozukluğu nedeniyle öncelikle belde, sırtta ve omuzlarda yumuşak dokuları zorlayarak ağrıya yol açar. Ayrıca dolaşım ve solunum sistemi olumsuz etkilenir.
Belde ve omurgada zorlanma; yükün ağırlığı, taşıma postürü, şekli ve yükün yerleştirilmesine göre değişir.

Çocuklarda sırt çantası kullanım sıklığı artıyor mu?
ABD’de yapılan çalışma sonuçlarına göre 40 milyon öğrenci sırt çantası kullanıyor. Sırt çantasına bağlı yara­lanma sayısı 2001’de 13.260 iken, 2003’te 21.000.

1999’da 101 doktorun yüzde 58’i sırt çantasına bağlı bel ve omuz ağrısından şikayet olduğunu bildiriyor.

Çocukların bel sağlığı için sağlıklı sırt çantası kullanı­mı nasıl olmalıdır? Sağlıklı sırt çantası kullanımı şöyle olmalı:
Taşınan ağırlıkların toplamı çocuğun vücut ağırlığının yüzde 15’inden az olmalıdır,
Ağırlık uygun şekilde dağıtılmalıdır,
Uzun süreli taşınmamalıdır,
Geniş ve destekli omuz askıları, bel desteği, bel keme­ri, çeşitli bölümleri bulunmalıdır,
Her iki omuzdan asılarak düzgün şekilde taşınmalıdır,
Çantanın taşınma düzeyi kalça veya bel kemeri bölge­sinde olmalıdır,
Çanta bel kemeriyle sabitleştirilmelidir.

Sırt çantalarının olumsuz etkilerinden korunmak için ne yapmak gerekiyor?
Bu konuda gerek okul yöneticilerinin gerekse çocukla­rın ve ailenin eğitilmesi, sağlıklı nesillerin yetişmesine kat­kıda bulunacaktır.
Çocuklarda bel ağrısından korunmada okulda yapıla­cak şeyler var mı?
Okullar, öğrencilere sağlıklı olmak için bilgi ve beceri kazandırmada çok etkili yerler. Çocuklarda bel sağlığını korumada erken dönemde eğitimin rolü büyük. Büyük bir zaman okulda geçiyor. Okul, alışkanlık kazandırılmasında gereken eğitimin verilmesi için uygun bir yer. Bunun için okul çevresinde bel ağrısı ve kas-iskelet hastalıkları için riskler belirlenmeli ve önlenmelidir.

Bel ağrısından korunmak için okulda şu önlemler alı­nabilir:

Taşınan çantaların ağırlığının azaltılması ve doğru po­zisyonda taşınması konusunda bel koruma eğitimi ve­rilmeli,
Okulda eşyalar için dolaplar bulunmalı, çocuklar az eşya taşıma konusunda ve çantalarını dolaplara koy­ma konusunda teşvik edilmeli,
Bilgisayar kullanımı sırasında vücudun doğru kullanı­mı öğretilmeli,
Masa, sandalye yüksekliğine ve çocukların oturma pozisyonuna dikkat edilmeli,
Teneffüste çocukların fiziksel aktivite yapmaları sağ­lanmalı.

Çocukların bel sağlığını korumada öğretmenlere düşen rol nedir?
Çocukların bel sağlığını korumada öğretmenlere önemli görevler düşmektedir. İlkokul öğretmenlerinin eğitim programlarına bel koruma eğitimi dahil edilmelidir. Böyle­ce okulda bel korunma kavramlarına karşı pozitif davra­nışın gelişmesi mümkün olacaktır.

Sonuç olarak çocukların bel sağlığının iyileştirilmesin­de ailede anne-babalara, okulda da öğretmenlere önemli görevler düşmektedir. Gelişmiş ülkelerde ilkokulda, ço­cukların eğitim programlarında bel koruma dersleri var­dır. Ülkemizde ise çocukların bel sağlığını koruma konu­sundaki çalışmalar çok yetersiz. Bu konuda bir devlet po­litikası oluşturulmalıdır.