Gebelik döneminde iyot ihtiyacının diğer zamanlara göre çok daha fazla olduğunu söyleyen Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Birgül Karakoç, kolaylıkla karşılanan iyot eksikliğinin giderilmediği takdirde, hem anne hem de bebek için çok tehlikeli olabileceği konusunda uyarıyor.İyot, vücudun enerji metabolizması üzerinde etkili olan tiroid bezinin çalışmasında ve tiroid hormonlarının üretilmesinde önemli rol oynayan bir eser elementtir.Gebelerde, gebeliğin başlangıcından doğuma kadar organ sistemlerinde yapısal ve işlevsel değişiklikler olur. Doğurganlık çağındaki kadınlarda görülen birçok hormonal bozukluk; çocuk sahibi olmayı engellediği, gebelik süresince anne ve çocuk üzerinde istenmeyen sonuçlara yol açabileceği için uygun şekilde tespiti ve tedavisi gerekir.Gebelik, tiroid bezi hastalıkları açısından kritik ve bu yüzden de araştırılması gereken bir dönemdir. Genç kadınların gebelik dönemlerinde guatr oluştuğu, mevcut guatrın hızlı büyüdüğü ve daha belirgin hale geldiği bilinmektedir. Bu olay iyot eksikliği olan coğrafi bölgelerde oldukça sıktır. Gebelik dönemindeki kadınların iyot ihtiyaçları diğer genç insanlara göre çok daha fazladır. İyot eksikliği olan gebelerde, gereken iyot ihtiyaçları karşılanmalıdır. Bu durumdaki gebelerin iyot tabletleri almaları gerekir.Şu unutulmamalıdır ki; iyot eksikliği de çocukta zararlı etkilere neden olur.Gebe kadınların %2’sinde aşikar veya gizli tiroid hormonu eksikliği görülür. En önemli sebebi iyot yeterli bölgelerde otoimmün tiroid hastalığıdır.(Hashimato tiroiditi). İyot eksikliği olan bölgelerde ise iyot eksikliğidir. Diğer nedenler arasında geçirilmiş tiroid cerrahisi, radyoaktif iyot tedavisi sayılabilir.Kan tetkikinde TSH yüksekliği ve beraberinde ST3, ST4 düşüklüğü ile kolaylıkla tanı konulur.Gebelerdeki iyot eksikliğinin nedeni artmış iyot kaybıdır. Kısmen çocuğa, kısmen de idrarla iyot atılımının artmasına ve sonuçta iyot dağılım alanının çoğalmasına bağlıdır. Gebelikte günlük iyot ihtiyacı ve gıdalarla alınan iyot miktarı arasında mevcut olan fark iyot eksikliğinde daha da artmaktadır.İyot, gebelikte bebeğin beyin ve sinir sistemi gelişimine yardım eder. İyot eksikliği, dünyada en yaygın önlenebilir zeka geriliği ve beyin hasarı sebebidir. Gebelikte iyot eksikliği; düşük, gebelik zehirlenmeleri, doğum sonrası kanama riski, erken doğum ve anne karnında bebek ölümlerinde de rol oynayabilmektedir.Hipotiroidi gebelik öncesi dönemde saptanırsa gebelikten önce tiroid hormonu yerine koyma tedavisine başlanır. TSH değerinin 2,5 Mu/L değerinin altında olması önerilir. Gebeliğin ilk haftalarında tiroid hormon ihtiyacı %30-50 artar.Ne kadar ihtiyaç vardır?Gebe kadınlarda : 220 mikrogram / gündeSüt veren kadınlarda : 290 mikrogram /gündeİyot nerelerde vardır?İyot; süt ve süt ürünlerinde, yumurtada, sebzelerde, deniz ürünlerinde (özellikle okyanus ve tuzlu denizlerden çıkan ürünlerde), bira mayasında bulunur. Yiyeceklerdeki iyot miktarı, bölgenin suyu ve toprağına bağlı olarak değişiklik gösterir.1 gram iyotlu tuz 77 mcgAz yağlı 1 kase yoğurt 87mcg80gr morina balığı 99 mcg1 kaşık deniz yosunu 82mcg80 gram karides 35mcg80 gram konserve ton balığı 17mcg80 gram pişmiş ördek göğüsü 34mcg1 bardak süt 56mcg40 gram mozzarelle peyniri 20mcg1 orta boy kabuklu patates 60mcgYarım kase çilek 6 mcgYarım tabak pişmiş kuru fasulye 32 mcg1 büyük boy yumurta 29 mcgDeniz Ürünleri: Balıklar, özellikle de okyanus ve tuzlu su balıkları iyot bakımından oldukça zengindir. İyot oranı yüksek olan balıklar ton balığı, mezgittir. Karides ve diğer kabuklu deniz canlıları da iyot açısından zengindir.İyotlu Tuz: Yemeklerde ve masada kullandığınız iyotlu tuz günlük olarak almanız gereken iyodu fazlasıyla sağlayacaktır. İyotlu tuzun mineral özelliklerini kaybetmemesi için ışık almayacak şekilde, kapalı kapta saklanması gereklidirSebzeler: Ispanak, soya fasulyesi, şalgam, pazı, kabak, kuru fasulye ve sarımsak gibi sebzelerin iyot oranı yüksektir. Bu sebzeleri aynı zamanda vitamin kaynağı ve antioksidan olarak tüketebilirsiniz. Suya atılıp haşlanan sebzelerde iyotun yüzde 65′i kaybolur.Meyveler: Genellikle iyi bir iyot kaynağı olmamakla birlikte birkaç meyve iyot içerir. Bu meyveler arasında yer alan çilek, düşük kalorili olması ve iyot oranı sebebiyle iyot eksikliği için rahatlıkla tüketilebilir. 6-7 adet çilek günlük iyot ihtiyacının yaklaşık %8’ini sağlar.Yoğurt, Süt ve Peynir: Süt ve süt ürünleri iyot bakımından zengindir. Bir kase yoğurt günlük iyot ihtiyacının yaklaşık %60’ını, 1 bardak süt %40’ını, 1 yumurta %20’sini karşılar.Gebelikte kullanılan prenatal multivitaminler genellikle yeterli miktarda iyot içermez. Ancak, ayrıca iyot kullanımı genellikle gerekli değildir, besinlerle yeterli doz alınabilmektedir. İyot eksikliğini engellemek için sofra tuzları çoğunlukla iyotludur.HİPERTİROİDİ VE GEBELİK Hipertiroidi gebelikte %0,2-1 sıklıkla rastlanmaktadır. Vakaların çoğu daha önceden Hipertiroidisi olan Graves Hastalarıdır.Hipertiroidi annede; düşük, gebelik ile ilişkili hipertansiyon, erken doğum eylemi, anemi, enfeksiyon, kalp ritim bozuklukları ve daha ilerlemiş olgularda kalp yetmezliği ve tiroid krizine yol açabilir. Bebek açısından anne karnında gelişme geriliği, ölü doğum ve erken doğum olası istenmeyen sorunlardır.Laboratuvar değerlerinde TSH düşük, ST4 ve ST3 yüksek saptanarak tanı konulur.
