Stres veya depresyon kilo yapar mı?
Stres, üzüntü, sıkıntı ve yalnızlık durumunda rahatlamak için aşırı yemek yiyen veya abur cubur atıştıran insanlar çoktur. Bu durum aşırı ve kontrolsüz beslenmeye ve sonuçta kilo alımına neden olur. Bu kişiler psikolojik sıkıntılarını yemek yiyerek gideren kişilerdir ve çoğunlukla çikolata, tatlı, kuruyemiş ve şekerleme yerler. Bir süre sonra bu şekilde beslenme bir bağımlılık haline geldiğinden hızla kilo almaya başlarlar. Özellikle çikolatada bulunan maddeler beyindeki mutluluk hormonu denen seretonini artırdığından kişilerde rahatlama ve mutluluk gözlenir.
Bu kişilerin stres yönetimini öğrenmeleri, spor yapmaları, dışarı çıkıp yürümeleri, kendilerine zaman ayırmaları ve başka meşguliyetler bulmaları faydalıdır. Stresle başa çıkamayanlar bir psikolog veya psikiyatri uzmanından destek almalıdır. Depresyon ve kilo alma sıklıkla birlikte olan iki durumdur. Depresyon ilaçlarının bazıları kilo yaptığı gibi kilo vermeyi de zorlaştırmaktadır. İnsana mutluluk veren seretonini artıran gıdalar karbonhidratlar olduğu için depresyondaki kişiler karbonhidratı azaltılmış diyetler yapmamalıdır. Bunun yerine posalı karbonhidratlar, tam tahıllar, kepekli makarna ve hububatlar tercih edilmelidir. Bu kişilerde kandaki şeker düzeyi, insülin ve tiroit hormonları ölçülmeli ve buna uygun tedaviler yapılmalıdır. Kanda selenyum eksikliği varsa yerine konmalı ve omega-3 alınmalıdır. Depresyondaki kişiler egzersizden çok fayda görürler. Az ama sık yemek yemek, ara öğünler eklemek çok faydalıdır. Depresyondaki hastalarımın çoğunda hipoglisemi ve tiroit hormon bozukluğu saptadım ve tedaviden büyük yarar gördüler. Bu nedenle mutlaka şeker düşüklüğü olup olmadığı ve tiroit hastalığı araştırılmalıdır.
Kadınlar belli dönemlerde daha çok kilo alıyorlar değil mi?
Erişkin kadınlar özellikle gebelik ve emzirme döneminde, doğum kontrol hapı kullandıklarında ve menopoz döneminde kilo alırlar. Doğum sayısı arttıkça alınan kilolarda da artma olmaktadır. Bu dönemlerde kadınların kilo almamak için beslenmelerine dikkat etmeleri ve egzersizi bırakmamaları gerekir. Kilo alan bir kadının doğum kontrol ilaçlarını kullanmaması daha doğrudur.
Menopoz döneminde ortaya çıkan kilo alma olayı kanda kadınlık hormonu denilen östrojenin azalması neticesinde oluşur. Azalan östrojen hormonu çeşitli mekanizmalarla metabolizmayı yavaşlatarak kilo artışına yol açar. Menopoz tedavisi için ilaç alınsa bile kandaki östrojen hormonu tam olarak düzelmediği için menopozdaki kadınlarda kilo vermede sıkıntılar doğmaktadır. Bu hastalarda diyet, egzersiz ve bazı zayıflama ilaçları faydalı olabilmektedir.
Menopoza girdikten sonra mutlaka açlık ve tokluk kan şekeri ile tiroit hormon tetkiklerini yaptırmakta fayda vardır.