Stres, vücudunuzun algılanan bir tehdide verdiği normal tepkilerin bir parçasıdır. Ve mutlaka kötü bir şey değil. Bir şeyleri başarmaya zorlayabilir ve potansiyel olarak tehlikeli durumlardan kaçınmanıza yardımcı olabilir. Ancak çok fazla stres, fiziksel ve duygusal sağlığınız üzerinde büyük bir etkiye sahip olabilir.
Peki, stres kansere neden olabilir mi? Cevap henüz net değil. Kanser ve stres arasındaki bağlantı, mevcut kanıt ve stresin mevcut kanseri nasıl etkileyebileceği ile ilgili ortak teoriler hakkında bilgi edinmek için okumaya devam edin.
Farklı stres tipleri
Stres ve kanser arasındaki ilişkiye dalmadan önce, stresi tam olarak anlamak önemlidir.
Beyniniz olası bir tehlike algıladığında, böbreküstü bezlerinize sinir ve hormon sinyallerinin bir kombinasyonunu gönderir. Bu bezler, stres yanıtını başlatan adrenalin ve kortizol hormonlarını üretir.
Akut stres
Akut stres, çoğu insanın stres hakkında konuştuğunda hayal ettiği şeydir. Genelde kısa ömürlüdür ve belirli durumlardan sonra geçer.
Akut stres bu şekilde ortaya çıkabilir:
– Ani fren yapmanız gereken durumlar
– Bir aile üyesi ya da arkadaş ile tartışmak
– İşe geç kalmanıza neden olacak trafikte kalmak
– Bir işi zamanında yetiştirebilmek için baskı hissetmek
Akut stres, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli fiziksel semptomlara neden olabilir:
– Hızlı kalp atışı
– Artan kan basıncı
– Hızlı nefes alma
– Kas gerginliği
– Aşırı terleme
Bu etkiler genellikle geçicidir ve stresli durum sona erdiğinde çözülür.
Kronik stres
Kronik stres, stres yanıtınız uzun süre aktive edildiğinde gerçekleşir. Hem fiziksel hem de duygusal olarak sizi aşındırabilir.
Kronik strese yol açabilecek şeylere örnekler:
– Huzursuz bir ev ortamında yaşamak
– Nefret edilen bir işi yapmak
– Sık sık maddi sıkıntı yaşamak
– Kronik bir hastalık ile yaşamak
Akut strese kıyasla, kronik stresin fiziksel ve duygusal sağlığınız üzerinde uzun vadeli etkileri olabilir.
Kronik stres, zamanla bazı hastalıklara katkıda bulunabilir:
– Kalp hastalığı
– Sindirim sorunları
– Anksiyete ve depresyon
– Kilo almak
– Uyku problemleri
– Konsantre olamama veya bir şeyleri hatırlama güçlüğü
– Doğurganlık sorunları
– Zayıf bağışıklık sistemi
Stres ve kanser ile ilgili popüler teoriler
Stresin bir kişinin kansere yakalanma riskine nasıl katkıda bulunabileceğine dair birçok teori vardır.
İşte bazı büyük teoriler:
– Stres yanıtının sürekli aktivasyonu ve ilişkili hormonlara maruz kalması, tümörlerin büyümesini ve yayılmasını destekleyebilir.
– Bağışıklık sistemi, kanser hücrelerini bulmak ve ortadan kaldırmak için önemli olabilir. Ancak kronik stres, bağışıklık sisteminizin bu görevleri yerine getirmesini zorlaştırabilir.
– Uzun süreli stres, kanser riskine katkıda bulunabilecek bir iltihap durumuna neden olabilir.
– Stres, insanları sigara içmek, aşırı miktarda alkol almak veya aşırı yemek-içmek gibi sağlıksız davranışlara yönlendirebilir. Bunların hepsi kanser gelişim riskini arttırabilir.
Araştırmalar ne diyor
Stres ve kanser arasındaki ilişki devam eden pek çok çalışmanın kaynağıdır.
2013 yılında yapılan bir araştırma, çalışma stresini ve bunun kanser riski ile nasıl ilişkili olduğunu değerlendirdi. İş stresinin kanser riski ile ilişkili olmadığını buldular. İş stresi, prostat, akciğer ve meme gibi spesifik kanserlerin gelişimi ile bağlantılı değildi.
Ancak, 2017 yılında yapılan bir çalışma ise yeni prostat kanseri teşhisi konulan 2000’den fazla erkeğin yaşadığı geçmiş stres seviyelerini ve iş stresinin süresini araştırdı. Algılanan iş yeri stresinin prostat kanseri riskinin daha yüksek olması ile ilişkili olduğu bulundu.
2016 yılında İngiltere’de 106.000 kadın ile yapılan bir çalışma ise stres veya olumsuz yaşam olaylarının meme kanseri riskini etkileyip etkilemediğine baktı. Çalışma, stres ile meme kanseri arasında tutarlı bir kanıt bulamadı.
Genel olarak, stresin kansere yol açıp açmadığını veya kanser riskini artırıp artırmadığını söyleyebilecek yeterli kanıt yoktur.
Dolaylı ve dolaysız sebepler
Stres ve kanser arasında bir bağlantı olduğu görülse bile, stresin kansere doğrudan veya dolaylı olarak katkıda bulunup bulunmadığı hala net değil.
Örneğin:
– Kronik stres altında olan biri sigarayı bir rahatlama aracı olarak alır. Kanser riskini artıran stres mi yoksa sigara mı? Yoksa ikisi de mi?
– Birileri kanserli bir aile üyesine bakarken birkaç yıl kronik stres yaşar. Daha sonra, kendileri kanser geliştirirler. Stres bir faktör mü? Yoksa genetik miydi?
Uzmanlar hem kanseri hem de stresi bireysel olarak daha iyi anlamaya başladıkça, muhtemelen ikisinin birbiriyle nasıl ilişkili olduğu hakkında daha fazla şey öğreneceğiz. Stresin kansere yol açıp açmadığı belli olmasa da, stresin tümör büyümesini ve metastazı hızlandırarak mevcut kanser üzerinde etkili olabileceğine dair bazı kanıtlar var. Metastaz, kanser başlangıç konumundan yayıldığı zaman meydana gelir.
Stres, vücudunuzun tehditleri algılaması gereken doğal bir tepkidir. Stres akut veya kronik olabilir. Kronik strese sahip olmak, sizi kalp hastalığı ve depresyon gibi çeşitli sağlık koşulları için riske sokabilir.
Kronik stresin kansere neden olup olmadığı belirsizdir. Bazı araştırmalar öyle olduğunu, diğerleri ise olmadığın göstermektedir. Stres, kanser gelişimine katkıda bulunan birçok faktörden sadece biri olabilir.