Bel Fıtığında Egzersiz Yöntemleri

Buraya kadarki konuşmamızda bel egzersizlerinin öne­mini vurguladınız. Egzersizler nasıl uygulanmalıdır? Egzersizler bel fıtıklı hastaların tedavisinde etkinliği gösterilmiş ve sık olarak uygulanan tedavi yöntemleri ara­sındadır. Belirli bir program içinde uygulanır. Bel ağrısın­dan korunmada, ağrının azaltılmasında, tekrarlanması ve yerleşmesinin engellenmesinde ve tedavide egzersizler te­mel rol oynar.

Egzersizlerin amacı tam olarak nedir?

Egzersizlerin başlıca amacı şunlardır:
Sırt, bel ve karın kaslarının kuvvetini, dayanıklılığını ve esnekliğini artırmak,
Duruşu iyileştirmek,
Eklemlerin hareketliliğini kolaylaştırmak,
Kondisyonu iyileştirmek.
Egzersizleri doktor önermeli

Egzersiz yaparken nelere dikkat edilmesi gerekir?

Egzersize ağrılı atak dönemi iyileştikten sonra doktor önerisiyle başlanmalıdır. Çünkü egzersizler rahatsızlığın du­rumuna göre verilmeli ve kişiye özel program yapılmalıdır.
Programa hafif yoğunlukta, az sayıda egzersizlerle baş­lanmalı, sonra yoğunluk giderek artırılmalıdır.

Bel Fıtığı Egzersizi

Egzersiz yapılırken nefes tutulmamalı, rahat nefes alıp vermeye özen gösterilmelidir.
Egzersiz yanlış uygulandığında yarar yerine zarar vere­bilir. Örneğin bel fıtıklı hasta egzersiz sırasında nefesini tu­tar ve kendini sıkarsa karın içi basıncını artırır, bu da fıtı­ğına zarar verir.
Egzersizler, yaşam biçimi olmalı ve düzenli olarak ya­pılmalıdır.
Sabah yapılan egzersizler güne rahat başlamada, ak­şam yapılan egzersizler ise uyumayı kolaylaştırmada etki­lidir.
Egzersizler yapıldığı sürece yararlıdır, bırakıldıktan sonra kısa sürede etkisi kaybolur.

Bel

fıtıklı hastalar için ne tür egzersizler vardır?
Bu bölümün sonunda basit bazı egzersiz örnekleri vere­ceği, bunların dışında özel olarak uygulanan beli ve omurgayı doğal olarak korselemeye ve bazı özel kasları çalıştırmaya dayalı egzersiz programları da vardır. Stabilizasyon egzersizleri denen bu egzersizler, karın ve sırt kas­larını kullanarak omurgada fizyolojik pozisyonu bulmaya, doğal korselemeye dayalı bir dizi egzersizdir. Doğal korseleme, omurganın ve leğen kemiğinin ağrısız, en rahat du­rumda bulunduğu karın ve sırt kaslarının uyum içinde ça­lıştığı bir pozisyondur.

Doğal korseleme egzersizleri nasıl bir programla uygu­lanır?

Stabilizasyon egzersizleri, belirli bir program içinde aşama aşama uygulanan yaklaşık 30 egzersizden oluşur. Bel fıtıklı hastalarda ağrıyı azaltmada ve fonksiyonları iyi­leştirmede etkinliği kanıtlanmıştır. Haftada 2-3 gün ve 6-8 hafta süreyle klinikte uygulanan programa hasta daha sonra evinde devam eder.

Yeni bir araştırmamızda, bel fıtıklı hastalarda stabili­zasyon egzersizleri ile izokinetik egzersizler olarak adlan­dırılan ve pahalı bir cihazla uygulanan egzersizlerin etkin­liğini karşılaştırdık ve stabilizasyon egzersizlerinin diğerin­den daha etkili olduğunu saptadık. Stabilizasyon egzersiz­leri bel fıtığı ameliyatı sonrasında da iyileşmeyi kolaylaş­tırmaktadır.
Kondisyon egzersizleri ne demektir?Egzersizler ne gibi durumlarda uygulanmamalı?
Egzersizler şu durumlarda uygulanmamalıdır:
Ağrının şiddeti fazlaysa,
Egzersiz sonrası oluşan ağrı 2 saatten fazla sürüyorsa,
Enfeksiyon hastalıkları gibi genel durumu olumsuz et­kileyen hastalık varsa.

Bel ağrısı ile kondisyon arasındaki ilişkinin belirlenme­sinden sonra kondisyon egzersizleri bel ağrısı tedavi prog­ramlarının önemli bir parçası haline gelmiştir. Ağrılı atak durumu iyileştikten sonra yoğunluğu zamanla artırılan kondisyon egzersizleri kasları güçlendirir, hareketliliği artı­rır. Endorfin denen bir hormon salgılatarak ağrıyı azaltır ve genel olarak iyi hissetmeyi sağlar. Genel vücut formunu iyileştirir. Kemikleri güçlendirerek ileri yaşlarda oluşan ke­mik zayıflamasından, osteoporozdan korunmada da etki­lidir.

Kondisyon egzersizlerinin vücudun genel sistemine et­kileri nasıldır?

Kas-iskelet yapı üzerinde olumlu etkileri yanında kalp ve akciğerlerin dayanıklılığını artırır. Kan basıncı, kan şe­keri ve kan yağlan üzerinde olumlu etki gösterir.
Kondisyon egzersizleri nasıl yapılmalıdır? Kondisyonu iyileştiren fiziksel aktiviteler belirli bir dü­zende haftada en az 3 kez, bir kerede en az 30 dakika sü­reyle ve belirli hedef kalp hızında yapılmalıdır. Hedef kalp hızı, maksimum kalp hızının (nabzın en çok artabileceği düzey) yüzde 50-80’idir. Maksimum kalp hızı şu formülle bulunur:
Maksimum kalp hızı = 220 – yaş
Örneğin 40 yaşındaki bir kişinin maksimum kalp hızı, dakikada,
220-40 = 180’dir.
Bu kişi fiziksel aktiviteye bu Habız sayısının yüzde 50’siyle başlayıp yüzde 80’ine kadar çıkabilir. Yani,
180 X % 50 = 90 nabızla başlar ve nabız sayısını za­manla yavaşça artırarak dakikada,
180 X % 80 = 144’e çıkarabilir.

Kondisyonu iyileştiren aktiviteler nelerdir?
En kolay yapılanı yürümedir. Ayrıca bisiklete binme, koşma, yüzme önerilen diğer aktiviteler arasındadır. Bu aktiviteler sırasında özellikle bisiklete binerken omurganın düzgün tutulması, beldeki kavisin korunması önemlidir.

Kondisyonu iyileştirmek için önerdiğiniz sporlar nelerdir?

Sırtüstü yüzme en çok önerilen sporlardan biridir. Ka­yak da önerdiğimiz bir diğer spordur. Çünkü kayak sıra­sında omurgayı düzgün ve dengede tutmak, futbol, tenis gibi sporlarla kıyaslandığında çok daha kolaydır.

Önerilmeyen sporlar var mıdır?

Birçok spor bel sorunu olanlar için önerilmemektedir. Ani dönme, ani hareket gereken sporlar tehlikelidir. Örne­ğin futbol, voleybol, tenis gibi sporlar öncesinde ısınma hareketleri yapılmazsa, kaslar iyice hazır olmadığı için sa­katlanmalar olabilir.

Yaşamında düzenli fiziksel aktivite olmayan ve yeni başlayanlara ne gibi tavsiyelerde bulunursunuz?

45 yaş üstünde fiziksel etkinliğe başlayanların ve kalp, tansiyon, omurga sorunu ya da başka bir sistemle ilgili so­runu olanların, fiziksel aktivite planlanmadan önce dokto­ra danışmaları gereklidir.