Sık yapılan hatalardandır hatalı ilaç kullanımı. Zaman zaman sonuçları felakete yol açar. Bebeklerde ve çocuklarda ilaç kullanımında dikkat edilmesi gerekenleri ve ilaç zehirlenmelerine karşı yapılması gerekenleri anlattık.
Beş yaş altı çocuklar keşfetmeye, öğrenmeye açık, meraklı grubu oluştururlar. Dünyayı daha çok ağızlarıyla tanımaya çalışırlar. Gördükleri, beğendikleri ve ilgilerini çeken her şeyi ağızlarına götürürler. İlaçların ortada ya da kolay ulaşılabilir yerlerde bırakıldığı veya anne babanın dikkatinin kısa süreliğine de olsa çocuğun üzerinden kalktığı durumlar zehirlenmelere fırsat verir.
ÇOCUK VE BEBEKLERDE ZEHİRLENME BELİRTİLERİ
Çocuklarda en sık multivitamin, demir, ateş düşürücü ve ağrı kesici ilaçlar kullanılır. Multivitamin ve demir ilaçları, doktorun tavsiye ettiği dozda verilmeli, hemen sonrasında ortadan kaldırılmalı ve saklanmalıdır. İlaç verilmesi gerektiğinde bunun doğru ilaç olduğu, son kullanma tarihinin geçmediği ve yeterli dozda verildiğinden emin olunmalıdır. Uygun dozda kullanılmadığında her ilacın bir “zehir” olduğu unutulmamalıdır.
Çocuklarda nedeni açıklanamayan şuur değişiklikleri, bulanıklığı, koma, kusma, bağırsak hareketlerinde artış ya da azalma, aşırı terleme, üşüme, kalp atışlarında hızlanma veya yavaşlama, göz bebeklerinde büyüme ya da küçülme, hızlı nefes alıp verme ve ağızda kökü koku durumlarında zehirlenmelerden şüphelenmek gerekir. Zehirlenme şüphesi olduğu durumlarda ise mutlaka sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Bir yaşından küçük çocuklar; şuur bulanıklığı olanlar; gaz yağı, tiner, benzin, alkol, asit gibi yakıcı madde içenler asla kusturulmamalıdır.
ÇOCUKLARDA VE BEBEKLERDE HATALI İLAÇ UYGULAMASI HALİNDE YAPILMASI GEREKENLER
1 Durum: Antibiyotiği içirir içirmez kustu
Ne yapılmalı: Çocuğunuz aldığı ilacı çıkarırsa, bir doz daha verebilirsiniz. Ancak sonraki süreçte, ilacı neden çıkardığını anlamaya çalışmanız, daha sonradan tekrarlanmasını önleyebilmeniz açısından önemlidir. Verdiğinizde yeniden kusar, ya da ilacı çıkarırsa, doktorunuzla görüşerek, yeni bir antibiyotik önermesini isteyin.
2 Durum: Verdikten birkaç dakika sonra, alması gerekenden daha az miktarda ilaç verdiğinizi fark ettiniz
Ne yapılmalı: İlaçlar, çocuğunuzun yaşına, boyuna, kilosuna ve sorunun büyüklüğüne bağlı olarak dozu belirlenerek verilir. Az miktarda (olması gerekenden daha az bir dozda) verilmesi ilacın etkinliğini önemli derecede azaltır, tedaviyi sekteye uğratır. Bu nedenle aradan birkaç dakika geçmiş olsa da, çocuğunuza eksik kalan dozu mutlaka verin.
3 Durum: İlacı verdikten birkaç dakika sonra kaşınma başladı ya da kızarıklık oluştu
Ne Yapılmalı: Tedaviyi o anda kesin. Kızarıklık ya da kaşıntı genellikle zararsız olsa da, tedaviyi anında kesip doktorunuza danışmalısınız. İlacını verdikten bir süre sonra nefes almasında bir zorluk gözlemeniz, baş dönmesi ya da halsizlik oluşması halinde ise, çocuğunuzu hemen doktora götürmelisiniz. Oluşan kızarıklıklar, sadece alerjik olmayıp ilacın yan etkisi olabilir. Doktorunuza danışarak ilacını değiştirebilir, gereken testlerin yapılarak sorunun belirlenmesini ve benzer durumların tekrarlanmamasını sağlayabilirsiniz.
4 Durum: İlacı verdikten bir süre sonra prospektüsü okudunuz ve ilacın yemekle birlikte verilmesi gerektiğini gördünüz
Ne Yapılmalı: İlacın yemekle verilmemiş olması uygun tedavi şekli olmasa da, sadece bir kez yaşanması çok da önemli bir sorun yaratmaz. Ondan sonraki dozları yemekle birlikte vermeyi unutmayın. Unutmamanız gereken bir diğer bilgi de, aç karnına çok sayıda ilaç almanın mideyi rahatsız edebileceğidir. Tabii bir de prospektüsü ilacı verdikten sonra değil önce okumayı öğrenmelisiniz!
5 Durum: İlaçlarıan birini saatinde vermeyi unuttunuz
Ne Yapılmalı: Paniğe kapılmayın. Hatırlar hatırlamaz ilacını verin ve daha sonrasında, unutmadan öncesindeki rutininize devam ederek çocuğunuza aynı saatlerde ilacını verin. Ancak önceki dozu yakalamak için, aynı anda iki doz kesinlikle vermemelisiniz.
GÜVENLİ İLAÇ KULLANIMI
• Çocuğunuza doktor tarafından önerilen dozun dışında ilaç kesinlikle vermeyin. Yetişkinlerin kullandıkları ilaçlar çocuklar için kesinlikle uygun değildir, yetişkin haplarının ikiye bölünerek ya da daha az dozlarda verilmesi çocuğunuza ciddi zarar verebilir.
• Çocuğunuza ilaçları her zaman kutunun içindeki ölçekle ölçerek verin; yemek kaşığı kullanmak yanlış dozda ilaç vermenize neden olabilir çünkü hepsinin büyüklükleri farklıdır.
• Çocuğun alacağı ilaç miktarının yaştan ziyade vücut ağırlığına göre belirlendiğini unutmayın.
• Aynı belirtilere ve hatta aynı hastalığa sahip olduklarını düşünseniz de, çocuğunuza başka bir çocuğun ilaçlarını vermeyin.
• Çocuğunuza aynı içeriği olan iki benzer ilacı aynı anda vermeyin, aşırı doz alımına neden olabilirsiniz.
• Prospektüste yazılı olan her adımı takip ettiğinizden emin olun. Küçük çocuklar için hazırlanan ilaçların önemli bir bölümü şurup şeklinde olduğundan, “kullanmadan önce çalkalayınız” yazısını sık sık görürüz. İçeriğinin tamamen karışması ve çocuğunuza uygun dozda, ihtiyacı olan ilacı verebilmeniz için bu talimatı yerine getirmeniz çok önemlidir.
• İlacı her zaman kendi kutusunun içinde saklayın. Adı silinmiş şurup şişelerine hemen her evde rastlayabiliriz. Aynı şey tablet kutuları için de geçerlidir: İlacın adı yazsa da, ne işe yaradığını unutabilir ya da başka bir ilaçla karıştırabilirsiniz.
• 12 yaşın altındaki hiçbir çocuğa aspirin ya da aspirin içeriği olan herhangi bir ilaç vermeyin. Beyine ve karaciğere ciddi zarar veren “Reye sendromu”na neden olabilir.
• Özellikle demir içerikli ilaçlar ya da vitaminlerin dozu, kullanımı ve saklanması konusunda çok dikkatli olun ve prospektüste yazılı önerileri harfiyen yerine getirin.
Ecza dolabında bulunması gereken ilaçlar
• Antibiyotik merhem: Küçük kesikler ve yaraların enfeksiyon kapmasını önlemenizi sağlar.
• Oksijenli su ya da antiseptik sprey: Sürtünme ya da kaşınma sonucu oluşan yaraları temizlemenizi sağlar.
• Antihistamin: Alerjik reaksiyonlar için evinizde bulundurmanızda yarar var.
• Hidrokortizon krem: Küçük deri lezyonları ya da iltihapları nedeniyle oluşan kaşıntıları hafifletir.
• Ağrı kesici ya da ateş düşürücü: Ateşi düşürür ve ağrıyı azaltır. Çocuklar için üretilen ağrı kesici ve ateş düşürücüleri bulundurun.
• Dekonjestan (burun açıcı sprey): Soğul algınlığı, alerjiler ve sinüs enfeksiyonu nedeniyle oluşan burun akıntılarını ortadan kaldırır.
Evde zehirlenmeye karşı önlemler
• Çocuk kısa süreliğine de olsa yalnız bırakılmamalı
• İlaç çocuğun yanında içilmemeli
• İlaçlar çocuğun kolaylıkla ulaşabilecekleri yerlere bırakılmamalı
• İlaç dolapları yüksek yerlerde bulunmalı
• İlaçlar sıklıkla kontrol edilmeli
Tüm bunlar sadece ilaçlar için değil deterjanlar, çamaşır suları, böcek öldürücüler, bakım ürünleri, kozmetikler, gaz yağı, benzin, cila, tiner ve bazı ev bitkileri için de geçerlidir.