Adaçayı latince adı salvia officinalis olan genellikle çay şeklinde tüketilen şifalı bitkiler arasındadır. Adaçayı bazı bölgelerde dişotu veya meryemiye adları ile de tanınır.
Genel olarak ege ve akdeniz bölgesinde yetişmekte olan çiçekli ve oldukça hoş kokulu bir şifalı bitkidir. Ülkemiz Anadolu topraklarında yaklaşık olarak 85-90 civarı değişik türü bulunan adaçayı orta Avrupa, ve balkan ülkelerinde de bulunmaktadır. Çiçekleri menekşe bitkisine benzemekte olan adaçayı bitkisinin çiçekleri yaz mevsiminde açar. Eskiden günümüze oldukça şifalı bir bitki olarak tanınan adaçayı halen şifasını koruyan, şifa dağıtan bir bitkidir. Bazı ilaçların içlerinde bile adaçayı ekstreleri bulunduğu görülmüştür.
Adaçayı ne zaman toplanır?
Adaçayı bitkisi yaz aylarında çiçek açar, bitki temmuz ayında toplanarak hava alan gölge mekanlarda kurutulması gerekir. Çiçekleri açmadan öğle vaktinde toplanan adaçayı daha yararlı olur.
Adaçayı hangi hastalıklara iyi gelir?
Adaçayı kuvvetli bir antiseptiktir. Bünyeyi uyarıcı ve güç kuvvet veren etkisi ile bilinir. Uyku düzenini sağlar. Mide bulantısı ve sindirim rahatsızlığı olan kişilerde faydası olduğu görülmüştür. Diş eti iltihaplarına ve bademcik hastalıklarına karşı iyi geldiği belirtilmiştir. Soğuk algınlığı, nezle gibi rahatsızlıklara da adaçayının iyi geldiği anlatılmaktadır. Adaçayı bitkisinin içermiş olduğu cineol ve benzeri etken maddeler sebebiyle öksürük için güçlü bir antibiyotik niteliği taşır. Yüksek tansiyonu düşürücü, gece meydana gelen terlemeleri azaltma ve kan temizleyici gibi faydalı etkileri bulunmaktadır. Adaçayı kadınların menopoz dönemindeki sıkıntılarını hafifletir. Adaçayının iltihapları kurutan bir özelliği bulunmaktadır. Adaçayı yağı yaralar üzerinde tedavi edici özelliği ile kullanılır.
Adaçayı nasıl kullanılır?
Adaçayı tedavi edici özelliği olan bir şifalı bitkidir. Adaçayı yağının haftada 1-2 kere yaklaşık 2 damla kadarı bir küçük çay bardağı suya damlatılarak içilmesi adet düzensizliği, bronşit ve astım gibi rahatsızlıklara karşı yarar sağladığı belirtilmiştir.Ancak adaçayının yüksek miktarda kullanılması zararlıdır. Adaçayı demlenerek kullanılır, 2-3 dakikadan fazla kaynatılırsa yararlı bu şifalı bitki zararlı bir madde olarak karşınıza çıkar. Bu yüzden fazla kaynatılmamalıdır. Bir tatlı kaşığı kadar adaçayı yaprağı bir su bardağı kadar su içerisinde kaynatılır(en fazla 1-2 dakika) ardından 5-10 dakika bu suda bekletilerek(demlenerek) hazırlanır. Süzüldükten sonra içilir.
Adaçayının yan etkileri nelerdir?
Adaçayının aşırı tüketilmesi tavsiye edilmez. Aşırı kullanım sonucunda erkeklerde kan basıncının yükseldiği görülmüştür. Hamilelik döneminde kullanılmamalıdır.