Bronşektazi nedir
Nefes borusundan akciğerlere havayı ileten bronşların dallarında (2mm’den geniş çaplı olan bronşların) duvar harabiyeti nedeni ile geri dönüşümsüz genişleme olarak tanımlanır. Bronş genişlemesi ve büyümesi olarakta adlandırılır.
Nedenleri
Buna yol açan genellikle geçirilmiş akciğer enfeksiyonlarıdır. Özellikle çocukluk çağında ağır geçirilen kızamık, boğmaca; bunun dışında geçirilen zatürre, akciğer tüberkülozu sonrasında akciğerlerin o bölümünde bronşlarda genişleme, bronş duvarında bozulma, harabiyet olur. Enfeksiyon hastalıkları dışında bronılarda daralma veya tıkanmaya neden olan her türlü hastalık, tıkanan bölümün arkasında yine enfeksiyona yol açarak bronşektazi gelişimine zemin hazırlar. Örneğin çocuklarda yabancı cisimlerin soluk borusuna kaçırılması, daha çok erişkinlerde bronş içi tümörler, bronş içi tüberküloz hastalığı bronşlarda tıkanmaya yol açarak hastalığın ortaya çıkmasına neden olurlar.
Bunların dışında daha az oranda da doğumsal bir hastalık olarak da bronşektazi görülebilir.
Bronşektazi radyolojik görünümleri ve otopsi bulgularına göre 3 sınıfa ayrılmıştır.
Silindirik bronşektazi: Bronş enine kesit çapı artmıştır yani bronş basitçe genişlemiştir.
Variköz bronşektazi: Bronşların aynı bacaklarda görülen varisli damarlar gibi hem genişlemiş hem de duvarları düzensiz hale gelmiştir.
Kistik bronşektazi: Bronşlar yapısal özelliklerini tümüyle kaybederek balon gibi yuvarlak kistik yapılar haline gelmiştir.
Bronşektazi’nin Belirtileri
Öksürük ve balgam çıkarma en sık görülen bulgudur. Öksürüğün şiddeti ve balgamın miktarı bronşektazinin yaygınlığına (akciğerin ne kadarını tuttuğuna) ve bronşektazinin tipine göre değişir.
Genişlemiş ve yapısal özelliklerini kaybetmiş bronılar akciğerin savunma sistemini zayıflatarak sık sık enfeksiyonlara neden olurlar. Bu bozuk alana mikropların yerleşmesi kolay olacağından bronşektazisi olan kişiler akciğer enfeksiyonlarına sık yakalanırlar. Diğer insanlarda basit üst solunum yolu enfeksiyonlarına yol açan virus ya da bakteriler, bronşektazi hastalarında akciğer enfeksiyonlarına sebep olur.
Bronşektazi ne kadar yaygınsa hasta o kadar sık rahatsızlanır Enfeksiyon dönemlerinde ateş, balgam miktarında artma, balgamın iltihaplı sarı-yeşil görünüm kazanması, kötü kokulu soluk ve kan tükürme gibi belirtiler ortaya çıkar. Önlem alınmadığı takdirde sürekli tekrarlayan enfeksiyonlar akciğerlerdeki harabiyeti arttırarak hastalığın ilerlemesine neden olabilir.
Yaygın hastalığı olanlarda nefes darlığı, kilo kaybı, böbrek fonksiyonlarında bozulma ve kansızlık görülebilir. Yaygın bronşektazisi olan hastalarda parmaklarda çomaklaşma görülebilir.
Tedavi ve tan?
Bronşektazide akciğer grafisi bazı hastalarda hiç bir bulgu vermez. Bronşektazinin kesin tanısı ince kesit bilgisayarlı tomografi ile konulur ve tomografi bulgularına göre hastalığın tedavisi planlanır.