Genel
Dünyadaki en yaygın kanser tiplerinden bir tanesi deri kanseridir. ABD’de yapılan istatistiklere göre her sene yarım milyon yeni deri kanseri vakası ortaya çıkmaktadır. Deri kanseri her ne kadar vücudun her bölgesinde olabilse de yaklaşık % 80′ı yüz, kafa ve boyunda görülür. Bu sayfanın amacı sizi deri kanserinin çeşitli sebepleri ve önlenmesi için alınacak tedbirler konusunda sizi eğitmektir. Aynı zamanda deri kanserinin tanısı ve tedavisi konusunda plastik cerrahın oynadığı rol konusunda bilgi vereceğiz.
Deri kanserinin en büyük sebebi güneşten gelen ultraviole radyasyondur, fakat bu radyasyon aynı zamanda suni olarak solaryumlardan da gelebilir. Araştırmacılara göre mükemmel bir ten sahibi olmaya çalışmak, açık alanlardaki aktivitelerde artma ve belki de dünyanın koruyucu ozon tabakasındaki incelme son zamanlarda gördüğümüz deri kanserlerinin artışındaki sebeplerden bazıları. Herkes deri kanseri olabilir. Deri tipiniz ne olursa olsun, hangi ırktan gelirseniz gelin, hangi yaşta olursanız olun ya da nerde yaşarsanız yaşayın deri kanseri olabilirsiniz. Ancak aşağıda sıralanmış özellikleri taşıyan insanlarda deri kanseri olma riski daha fazladır;
– Açık renkli ve çilli deriler,
– Açık renkli saç ve gözler,
– Çok fazla miktarda beni bulunan insanlar,
– Ailelerinde deri kanseri olan veya
su toplamayla seyir eden güneş yanıkları olan insanlar,
– Açık alanda çok fazla vakit geçiren insanlar,
– Ekvatora yakın yerde, yada çok yüksek yerlerde yaşayan insanlar,
– Daha evvel akne tedavisi amacıyla radyasyon alan insanlar.
En sık görülen deri kanseri bazal hücreli deri kanseridir. Neyse ki bu, en az tehlikeli, en yavaş büyüyen ve çok seyrek olarak etrafa yayılan bir deri kanseri tipidir. Her ne kadar bazal hücreli kanser hayatı tehdit edici olmasa da tedavi edilmezse derin dokulara hatta kemiğe kadar yayılıp buralarda önemli hasara yol açabilir. Sukuamöz hücreli deri kanseri ise ikinci sıklıkta gelir. Sık olarak duduaklar, yüz ve kulaklarda görülür. Bazen uzak bölgelere yayılabilir, lenf bezleri ve iç organları tutabilir. Eğer tedavi edilmezse bu tip kanser hayatı tehdit edici bir şekil alabilir. Üçüncü tip bir deri kanseri de malin melanom’dur. Az görülmesine rağmen, sıklığı her geçen yıl daha da artmaktadır. Malin melanom aynı zamanda en tehlikeli deri kanseridir. Eğer erken yakalanırsa tamamiyle tedavi edilebilir. Eğer çabuk tedavi edilmezse tüm vücuda yayılıp ölüme sebep olabilir.
Deri Kanserinin Tanınması
Bazal veya skuamöz hücreli deri kanserleri görünüş itibariyle değişik şekiller alabilirler. Kanser, ufak, beyaz ya da pembe çıkıntılar şeklinde başlayabilir, ya da düzgün satıhlı, parlak bir görüntü alabilirler, yada kırmızı bir nokta şeklinde ele gelen kuru bir lezyon şeklinde ortaya çıkabilirler. Ya da bazen kanayan ve iyileşmeyen bir yara şeklinde de gelişebilirler. Malin melanom ise daha önceden bulunan bir benin şeklinde, büyüklüğünde veya renginde bir değişim ile kendini gösterebilir. Vücudunuzda renk değiştiren, kanamaya başlayan ya da kaşınmaya başlayan, aniden büyümeye başlayan renkli lezyonlar malin melanom olabilir ve böyle bir durumda hemen bir plastik cerrah görmekte yarar vardır. Eğer size yukarıda anlattığımız bütün bu tarifler biraz karışık gibi geliyorsu, hatırlanması gereken en önemli şey kendi derinizi tanımak ve de onu düzenli aralıklarla muayene etmekdir. Eğer olağan dışı bir değişiklik farkedecek olursanız hemen bir doktoru görmekte yarar vardır.
Deri kanseri tanısı büyüyen bu lezyonun alınıp mikroskop altında incelenmesi ile konur. Tedavisi ise bir kaç değişik metodla olabilir, bu metodlar büyüme tipine, ne kadar ilerlemiş olduğuna ve de vücudun hangi bölgesinde bulunduğuna bağlıdır. Birçok deri kanseri cerrahi olarak alınır. Kanser ufak ve de bu işlem çabucak yapılabilecekse hemen bir doktor ofisinde lokal anestezi altında yapılabilir. Bundan sonra kalan yara izi son derece ufak ve hemen hemen görülemeyecek bir yara izidir. Küretaj yada kurutma yöntemleri kullanılabilir. Bu iki şekilde kanser sıyrılıp aynı zamanda elektrikle hücreleri yakan bir aletle de geri kalan kanser hücreleri öldürülür. Fakat bu yöntem birazcık daha büyükçe bir yara izi bırakır. Her iki tip tedavide de tedavi riskleri son derece düşüktür. Eğer kanser büyükse, yada lenf bezlerine, yada vücudun başka yerlerine yayılmışsa büyük bir ameliyat gerektirebilir. Deri kanserinin diğer tedavi yöntemleri, dondurarak yok etme yöntemi olan kriyo terapi yada radrasyon tedavisi yada lokal olarak uygulanan kemoterapi yada mohs cerrahisi ( Özel bir şekilde kanserin kat kat traşlanması) yöntemleridir.
Yukarıda belirtilen tüm tedavi yöntemleri dikkatli seçildiği sürece ve de uygun birşekilde tatbik edildiği zaman neticeler bazal hücreli ve skuamöz hücreli kanserler için hemen hemen çoğunlukla tedavi edicidir. Hatta erken yakalanmış malin melanom vakaları için de büyük ölçüde tedavi edicidir. Siz tedaviden once bütün bu yöntemleri ayrıntılarıyla doktorunuzla tartışmalısınız. Kendiniz için hangi seçeneklerin var olduğunu öğrenmeli ve de bunların ne kadar etkin olduklarını anlamalısınız. Aynı zamanda her tedavi yönteminin risklerini, yan etkilerini de iyi bir şekilde anlamanız lazım. Tedavinin kozmetik ve de fonksiyonel neticelerini de tedaviden önce öğrenmeniz gerekmektedir.
Daha evvelden deri kanseri olmuş bir insanın tekrar deri kanseri olma olasılığı yüksektir. Bu yüzden deri kanseri olmamak için alınması gereken çeşitli önlemler bu şahıslar için çok daha önemlidir. Bu önlemleri sıralayacak olursak, 1- Uzun sure güneş altında kalmayınız. Özellikle sabah 10:00 ile öğleden sonra 14:00 arası, güneşin en keskin, en kuvvetli olduğu zamanlardır.
2- Eğer uzun zaman dışarda kalacaksanız koruyucu giysiler, uzun kollu t-shırtler, şapka gibi giymenizde yarar var.
3- Güneşe çıktığınızda güneşten koruyucu krem sürünüz.
4- Derinizi sık sık muayene ediniz.