Kilo almada sanırım geceleri aşırı yemek yeme isteği de rol oynuyor. Ülkemizde sık karşılaşılan gece yeme isteğinin nedeni ne olabilir?
Biz buna “gece yeme sendromu” diyoruz. Bu durum bir günde yenen gıdaların en azından yüzde 25 ila 50’sini akşam yemeği ile ertesi sabah arasında geçen sürede yenmesidir.
Bu kişilerde sabah kahvaltı etme isteği veya iştah yoktur. Diğer önemli bir özellik ise uykuya dalmakta zorluk çekmeleridir. Bu kişiler gece uykudan uyanır ve buzdolabına koşarak kontrolsüz bir şekilde aşırı yemek yerler.
Gece yeme durumu sıklıkla stresli kişilerde görülür ve şişmanlığa neden olur. Şişman kişilerin önemli bir kısmında gece yeme durumu vardır. Gece yeme sendromu olan kişilerde stres hormonu dediğimiz kortizol hormonunun ve beyinden salgılanan CRH hormonunun salgılanmasında ve strese verdikleri cevapta anormallik vardır.
Gece yemelerinin altında uyku bozuklukları veya uykuda nefes durması gibi hastalıklar da olabilir. Bu nedenle gece çok atıştıran ve uykudan uyanıp buzdolabına koşan kişilerde uyku bozuklukları ve uyku apnesi hastalığı olup olmadığı bir uyku laboratuvarında araştırılmalıdır.
Bu kişilerin çoğu gece yeterli uyku uyuyamadıkları için gündüzleri uyuklar vaziyette dolaşırlar. Sabahları ise sersemlemiş bir vaziyette uyanırlar ve çok öfkeli olurlar.
Bu sendromdan kurtulmanın bir yolu var mıdır?
Gece yeme sendromunun tedavisi için psikoterapinin, kas gevşeme eğitimlerinin, egzersiz yapmanın ve bazı ilaçların faydalı olduğu ortaya konmuştur.
Gece yemelerini azaltmak için şeker yükü fazla olan reçel, bal, şeker, beyaz ekmek, patates püresi, beyaz pirinç pilavı gibi gıdalar alınmamalı, egzersiz yapılmalı, gece saat 22.00’de yatılmak ve stres yaratan etkenlerden uzak durulmalıdır.
Bir de tıkanırcasına yemek yiyenler var. Bunun altında yatan neden ne olabilir?
Tıkanırcasına yemek yemek bir psikiyatrik hastalıktır. Kontrol edilemeyen aşın yemek yeme nöbetleri vardır. Şişmanların yüzde 1,3’ü ila 30,1’inde tıkanırcasına yemek yeme durumu gözlenir. İlginç olanı tıkanırcasına yeme sıklığının şişmanlığın derecesi arttıkça artmasıdır. Bu kişilerde sıklıkla depresyon belirtileri vardır ve yeme nöbetleri çoğunlukla gece ortaya çıkar. Yeme nöbetlerinin iki özelliği vardır: Belirli bir zaman içinde (örneğin 2 saat içinde) başka kişilere nazaran aynı şartlarda daha çok yemek yemek ve bu nöbetler sırasında aşırı yemek yemeyi kontrol edememektir.
Bu hastalar aşırı yeme durumundan sıkıntı duyarak pişman olurlar. Tıkanırcasına yemek yeme hastalığının teşhisi için kişinin haftada en az iki kez yeme nöbeti yaşaması ve bu durumun en az altı ay sürmesi gerekir.
Çoğu kişi tedavi olmadan düzelebilirse de bu kişilerin çoğunda aşırı kilo alma gözlenir. Bu tür yeme nöbetleri olan kişiler bir psikolog veya psikiyatri uzmanından yardım almalıdırlar.