• El ve ayak karıncalanmaları sıkça görülen bir sorun mu?
El ve ayaklarda karıncalanma en sıklıkla, nöropati dediğimiz kol-bacak-el ve ayaklara giden sinirlerin hastalıklarında görülüyor. Nöropati dediğimiz bu hastalığın görülme sıklığı tam bilinmemekle birlikte, yüzde 10’a kadar çıkan oranlarda olduğu bildiriliyor.
• Son yıllarda görülme oranında artış var mı? Varsa ne kadarlık artış söz konusu? Nedenleri neler?
Nöropatinin görülme sıklığı, son yıllarda artıyor. Bunun en temel nedeni, obeziteye bağlı olarak diyabetin görülme sıklığının artmasıdır. Toplumda aşırı kilo sorunu arttıkça, buna bağlı olarak nöropatinin de görülme sıklığı da artıyor. Ayrıca özellikle B12 olmak üzere vitamin eksiklikleri ve bağışıklık sisteminin farklı şekilde çalışması gibi nedenler de nöropatiye neden olabiliyor.
• El ve ayak karıncalanmaları yaşamı nasıl etkiliyor?
El ve ayaklarda karıncalanma, yaşam kalitesini bozuyor ve kişide ciddi bir rahatsızlık hissi oluşturuyor. Bunun yanı sıra tablonun ilerlediği durumlarda, kuvvet ve his kayıplarına neden olabiliyor. Aslında kuvvet ve his kayıpları oluşmadan bunun saptanması ve tedavi edilmesi gerekiyor.
• Hangi hastalıklara işaret edebiliyor?
El ve ayaklardaki uyuşmalar kuşkusuz başka bazı hastalıkların habercisi olabiliyor. Bunun başında diyabet, b12 vitamin eksikliği, tiroit bozuklukları geliyor. El ve ayaklarda uyuşma, çoğu zaman bu hastalıkların ilk belirtisini oluşturuyor. Dolayısıyla, geçmeyen, bazen şiddetlenen bazen hafifleyen el ve ayak uyuşukluklarında mutlaka bir hekim kontrolünün yapılması gerekiyor. Genel olarak el ve ayaklardaki uyuşma, nöropati dediğimiz sinirlerin hastalığından olabiliyor. Bu da genetik olarak, bazı viruslere, bağışıklık sistemimizin farklı çalışmasına, diyabet, guatr, böbrek veya karaciğer yetmezliği gibi hastalıklara veya B12 vitamini, folik asit gibi bazı maddelerin eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkabiliyor.
Diyabet: Diyabetin kontrolsüz olması ve süresi nöropati için en önemli faktördür. Diyabette değişik mekanizmalar ile diyabet ortaya çıkabiliyor. Ancak sonuç olarak el ve ayaklarda uyuşma, ağrı, karıncalanma gibi belirtiler ön planda oluyor.
Tiroit bozuklukları: Tiroit hormonunun seviyesindeki artma veya azalma nöropatiye neden olabiliyor. Burada da hormon seviyesinin uzun süre bozuk düzeylerde olması hastalığın önemli nedenini oluşturuyor.
Böbrek yetmezliği: Böbrek yetmezliği sonucunda kanda sinirler için toksik olan birtakım maddelerin birikmesi sonucunda şikayetler ortaya çıkıyor.
• El ve ayak karıncalanmalarında ne zaman alarma geçmeli?
Eğer el ve ayaklarda karıncalanma ile birlikte ağrı, uyuşma veya başka his kayıpları oluyorsa, karıncalanmaya kuvvet kaybı da eşlik ediyorsa hemen bir nöroloji uzmanına başvurmak gerekiyor. Bunun yanı sıra daha önceden var olan karıncalanmanın şiddetinin artması, karakterinin değişmesi, olduğu yerin farklılaşması mutlaka hekime gidilmesini gerektiren özellikleri oluşturuyor.
• Nasıl tedavi ediliyor?
Böyle bir sorunla karşılaşıldığında mutlaka bir nöroloji uzmanının değerlendirmesi gerekiyor. Bu değerlendirmeden sonra bir takım kan testleri, EMG dediğimiz sinir ve kasların çalışmanı ve bozukluğunu değerlendiren testin yapılması gerekebiliyor. Bu testlerden sonra tanı büyük ölçüde kesinleşiyor ve tedavi planı oluşturuluyor. Tedavi çoğu kez nedene yönelik oluyor. Yani bir hastalığın sonucunda şikayetler ortaya çıkmış ise bu hastalığın tedavisi, bağışıklık sisteminin normal dışı çalışması sonucu gelişmiş ise bunun düzenlenmesi, bir maddenin eksikliği sonucunda oluşmuş ise bunun yerine konması şeklinde tedavi yapılıyor.
Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Murat Aksu