Sıcak havaları geride bıraktığımız bugünlerde ‘lodos’ rüzgârı ısınmaya çalışan şahısların zehirlenmesine neden olabiliyor. Ülkemizde yanlış başvuru, ihmal ve çoğunlukla da bilgisizlik yüzünden her yıl çoğu kişi kış aylarında soba zehirlenmesiyle karşısında karşıya kalıyor. Kontrolsüz bir şekilde kullanılan ısınma araçlarının karbonmonoksit zehirlenmesine ve bunun beraberinde de ölüme niçin olabileceğini belirten Medline Ivedi Sağlık Operasyonlardan Sorumluluk Sahibi Dr. Barış Mutluer, konuyla ilgili olarak dikkat edilmesi gerekenleri bildiriyor.
Karbonmonoksit gazı; tüp gazı, benzin, doğal gaz, gaz yağı, kömür ve odun gibi yapısında “karbon” bulunan yakıtların yanması ya da bütün olarak yanmaması sonucunda oluşan ve dumanda yer alan zehirli bir gazdır. Ülkemizde karbonmonoksit gazı zehirlenmelerinin takriben %90’ının Eylül-Mart ayları arasında ortaya çıktığını bildiren Medline Sağlık Durumu Operasyonlardan Sorumluluk Sahibi Dr. Uzlaşma Mutluer:’’ Karbonmonoksit gazı; soluk, antipatik ve kokusuz olması sebebiyle hissedilmesi kolay özelliklere sahip değildir. Çoğunlukla bilinçsiz davranışlar sebebiyle kişileri uykuları esnasında yakalayan karbonmonoksit gazı, ölümle sonuçlanabilecek zehirlenmelere niçin olabilir” dedi.
Zehirlenmelere ne sebep oluyor?
Türkiye’de Güneybatıdan esen lodos rüzgarı, estiği bölgenin hava koşullarından nedeniyle sıcak hava taşıyan bir rüzgardır. Bu durumda hem sobayı boğar keza de bacanın çekiş gücünü büyük ölçüde azaltır. Karbonmonoksit gazına maruz kalan insanların dokularına yeterli oksijen taşınamaz ve vücuttaki oksijen azalarak karbonmonoksit ile yer değiştirir. Kalp, beyin ve diğer organları çalışamaz hale gelir. Bu da hastalıklara ve en kötüsü ölümlere neden olur.
Karbonmonoksit zehirlenmesine aleyhinde alınacak tedbirler…
Kışın soba zehirlenmelerine karşısında önlemler alınması gerektiğini gösteren Dr. Barış Mutluer, uyarı edilmesi gerekenleri şu şekilde sıralıyor.
* Bacalar standartlara yerinde olmalı ve mutlaka yalıtımlı olmalı,
* Verimli bir yanma için bacalar çatıdan minimum 1 metre yukarıda olmalı,
* Soba kurulmadan borular ve baca adamakıllı temizlenmeli,
* Kış ortasında da ikinci bir baca temizliği daha yapılmalı,
* Kullanılan yakıtın standartlara uygunluğu kontrol edilmeli ve bilhassa kömürün alındığı satıcıya çok dikkat edilmeli,
* Soba yanarken içine aşırı yakıt konulmamalı,
* Özellikle lodoslu havalarda mümkünse soba yakılmamalı, gerekli ise gece yatarken mutlaka tamamen söndürülmelidir.
* Sönmekte olan sobaya kuşkusuz tutuşması zor olan yakıt konulmamalıdır.
Zehirlenmenin çoğunlukla kendini sersemlik, baş ağrısı, yoğun yorgunluk hissi, mide bulantısı, kas koordinasyonunda zayıflama ve bilinç kaybı ile emin ettiğini söyleyen Dr. Uzlaşma Mutluer: ’’Karbonmonoksit zehirlenmesinde ateş görülmez. Lakin evinizde soba gibi ısınma araçları var ise ve alev dışarıda sayılan diğer belirtilerin bir veya birkaçını yaşıyorsanız ya da çevrenizdekilerin yaşadığını düşünüyorsanız; öncelikle pak hava alabilmek için camları açın. Açık havaya çıkıldığında ya da tehlikeden uzaklaştırıldığında hava yolu açık değilse hava yolu açılmalı, solunum yahut Temel Hayat Desteğine başlanmalıdır. Bütün bu uygulamaların doğru ve zamanında yapılabilmesi için ilkyardım ekipleri ile irtibata geçin. Ağır zehirlenmelerde yüksek dozda(%100)oksijen tedavisi uygulanmalı, kalp ve sinir sistemi fonksiyonları yakından takip edilmelidir. ” dedi.