Taş oluşumu nedenleri ve belirtileri

Samsun Büyük Anadolu Hastanesi Üroloji Bölümü’nden Opr. Dr. Gürkan Özkan, “Taş hastalıkları ve korunma yolları” hakkında açıklamalarda bulundu. İdrar yolu taşlarının, böbrekte veya idrar yollarının herhangi bir yerinde oluşan, idrarda çözülemeyen ve atılamayan kimyasal maddelerin zamanla kristalleşmesi ve birikmesi ile oluşan sert cisimler olduğu bilgisini veren Opr. Dr. Gürkan Özkan, “Günlük sıvı alımı 1.52 lt’nin altında olanlarda, taş hastalığı riski daha fazladır. Diyet yaparken; kalsiyum, oksalat, sodyum ve karbonhidratların gereğinden fazla alınması, yetersiz miktarda turunçgil tüketimi ve aşırı derecede güneş ışınlarına maruz kalmak taş hastalığı için risklidir” dedi.

Ailevi taş hastalığı olanlarda yüzde 25 risk olduğunu belirten Özkan, “Hareketsiz yaşam tarzı da taş hastalığında tetikleyici faktörlerdendir. Doğuştan böbrek ya da idrar kanalında anatomik bozukluğu olanlarda, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu geçirenlerde ve idrar yollarının herhangi bir bölgesinde darlık gelişen hastalarda daha fazla görülür” diye konuştu.

Opr. Dr. Gürkan Özkan şöyle devam etti: “Taş hastalığında Ağrı, genellikle boşluk olarak adlandırılan, kaburgaların altından başlayıp sırttan öne, kasıklara doğru vuran şiddetli ağrı şeklindedir. Genellikle hastayı kıvrandıracak kadar şiddetlidir. Çoğunlukla bulantı, bazen de kusma görülmektedir.

Bazı hastalarda idrardan kan da gelebilir. İdrar yaparken yanma, sızlama, sık idrara çıkma, gece idrara gitmek için uyanma, acil idrara çıkma, tuvalete gidince az idrar yapma ya da hiç idrar yapamama gibi idrar yolu şikayetleri olabilmektedir. Taş hastalığı tekrar edebilen bir hastalıktır. Bir defa taş oluştu ise 5 yıl içinde yüzde 50 ihtimalle yine oluşacaktır. Bu yüzden idrarla ilgili en ufak bir şikayetiniz olduğunda, hemen bir üroloji uzmanına başvurmanız gerekir.”

Dr. Özkan, idrar yolu taş hastalığına karşı alınacak önlemleri şöyle sıraladı: “Günlük yaklaşık olarak 3 litreye yakın su içmek gereklidir. Bol egzersiz ve hareketli bir yaşam tarzı oluşturmaya çalışmak önemlidir. Tuzlu gıda ve içeceklerden uzak durulmalıdır. Ailenizden herhangi bir bireyde idrar yollarında taş saptandı ise şikayetiniz olmasa bile kendiniz kontrol ettirmeniz faydalı olacaktır.

Kalsiyumdan zengin gıdaları aşırı tüketmemeniz gerekir (süt, yoğurt, peynir ve dondurma gibi tüm süt ürünleri, fasulye, çikolata, brokoli ve beyaz ekmek). Oksalattan zengin gıdaları aşırı tüketmek de doğru değildir(kola, ıspanak, pancar, kakao tozu, çikolata, yeşil yapraklı bitkiler, çerezler, koyu çay ve aşırı kahve).

Diyetle birlikte turunçgilleri sık olmamak kaydıyla almaya çalışmakta fayda vardır(portakal, limon, mandalina). Hazır sebze ve çorbalar, hazır yemekler, fastfood ürünleri gibi hazır ürünlerden uzak durmanız gerekir. Kırmızı et tüketiminde aşırıya kaçmayınız, bol miktarda balık ve balık yağı ürünlerini tüketmeniz önerilir.!

Dr. Gürkan Özkan, hastalığın tedavisi hakkında şu bilgileri aktardı: “Taş hastalığı tedavisinde son yıllarda en sık uygulanan yöntem ESWL’dir(2 cm den küçük böbrek taşlarının tedavisinde en etkili yoldur). Böbrek ile idrar torbası arasında yer alan üreterde (idrar kanalı) takılıp kalan taşların tedavisinde ‘üreteroskopi’ uygulanmaktadır. Taş hastalığının tedavisinde uygulanan ‘perkütan taş cerrahisi’ de etkili bir yöntemdir.

Bu işlem sırasında; ciltte açılacak küçük bir delikten böbreğe girilerek, böbrek içindeki taşlar gözle görülüp, tamamen temizlenebilmektedir. Taşın çapının çok büyük olup, böbreğin hemen hemen tüm boşluklarını doldurduğu hastalarda, ‘açık ameliyat’ tercih edilmektedir.”