Tatilde doğa ve denizle baş başayken yaşanacak sorunları nasıl atlatacağınızı biliyor musunuz?
Ota Tıp merkezi’nden Dr. Faik Akvardar tatilde doğa ve denizle baş başayken yaşanacak sorunları tanımladı. Tatilde karşılaşılacak haşere ve zehirlenme vakalarına karşı alınacak tedbirler hakkında bilgiler verdi.
Böcek sokmaları
Böcek sokmaları özellikle yaz ve sonbahar başlarında tarlada çalışan, tatil ve piknik yapan insanlar için keyif kaçırıcı, bazen de yaşamı tehdit edici bir sorundur.
Böcek sokmasından sonra ortaya çıkan reaksiyon kişiden kişiye ve böcekten böceğe değişiklik gösterir. Böcek sokmalarında, ağrı, şişme ve sokulan bölgenin etrafında renk değişikliği oluşmaktadır. Böcek sokması olan bölgeden uzakta şişme, kızartı, ürtiker, kaşıntı, karın ağrısı, kusma, ishal, göğüste sıkışma hissi, nefes almada zorluk, hırıltılı solunum, dilde şişme olabilir. Bu belirtiler ciddi alerjik reaksiyon bulgularıdır ve birkaç dakika içinde ortaya çıkar. Bu belirtilerden özellikle kusma, göğüste sıkışma hissi dilde şişme görüldüğü takdirde hemen bir sağlık kurumuna başvurulması tavsiye edilir.
Böcek sokması halinde yapılması gerekenler;
Bölgenin su ve sabunla yıkanması en basit ve etkili tedavidir.
Böceğin soktuğu yerde küçük bir şişlik oluştuysa buzla kompres yapmalı. Sabunlu suyla yıkamak veya antihistaminik pomat sürmek yeterlidir.
Sokulan bölgenin çevresinde daha geniş bir şişme olursa veya yaygın kaşıntı görülürse yine normal tedavi uygulanabilir.
Ağızdan alınan bazı antihistaminik ilaçlar da şikayetleri giderebilir.
Bilinen ciddi alerjik reaksiyon riski varsa doktorunuzun önereceği hazır epinefrin enjektörlerini yanınızda taşımalı, uyguladıktan sonra en yakın hastaneye gitmelisiniz.
Yılan sokması
Yeryüzünde 2000’den fazla yılan türü bulunmaktadır. Bunlardan 300’ü insanlara zarar verir.
Venom adı verilen yılan zehri sinir sistemine etkili olanlarla kan ve diğer dokulara zarar verenler olmak üzere ikiye ayrılır. Yılanlarda nadiren ikisine birden rastlanmaktadır. Zehrin vücuda girdiği yerde ağrı, şişme, deride renk değişimi bulantı, baş ve kas ağrıları, halsizlik, felç ve solunum sistemine etki sonucu ısırılan kişi kaybedilebilir. Engerek yılanları kan hücrelerini eritir ve pıhtılaşmaya etki eder. Dolaşımın bozulması sonucunda kişi kaybedilebilir. Zehirli yılanın cinsinin tespiti hasta için önemlidir. Zehirli yılanın sokması sonucu meydana gelen hastalığın ağırlık derecesi vücuda giren zehrin miktarı, özelliği ve bireyin direncine bağlıdır. Yılanın soktuğu kişi hemen yatırılmalıdır, yaralı bölgenin 8-10 cm kadar üzerini bir mendil ya da kravat ile bağlanmalıdır. Yaralı bölge soğuk su ile yıkandıktan sonra buz uygulanmalıdır ve sağlık kuruluşuna götürülmelidir.
*Yılan sokmalarında sokan yılan mümkünse etkisiz hale getirerek tanı koyulabilecek merkeze götürülmelidir.
Denizanası
Denizanası temasında yanma, kızarıklık, şişlik ve ağrı belirtileri görülür. Bir kaç saatte bu belirtiler geçebilir. Ancak zehirli olan denizanası temasında zehirleyen türün büyüklüğü, kişinin bağışıklık sistemi ve yaşına göre ciddi sonuçlar ortaya çıkabilir. Genel olarak ciddi zehirlenmelerde kas krampları, karında şişlik, his kaybı, ciddi sırt ağrısı, konuşma zorluğu görülür. Deriye temas eden canlı en kısa sürede deriden uzaklaştırılarak hasta hemen bir sağlık kuruluşuna götürülmelidir.
Zehirli balıklar
Bazı balıkların etleri zararlıdır. Zehirlenen kişide halsizlik baş ağrısı kaşıntı, hissizlik ve felç görülebilir. Kişi solunum yetmezliği ile kaybedilebilir. En kısa sürede kusturularak midesinin yıkanması ve tedavinin düzenlenmesi için bir sağlık kuruluşuna götürülmelidir. Türü tanınmayan balıklar, fazla dikenli ve yüzgeçli olanlar elle tutulmamalıdır. Plaj olmayan yerlerde denize çıplak ayak ile girilmemelidir.
Balık çarpması ya da ısırması sonrası lokal bir ağrı görülür. Yaralı bölgenin rengi solar, morarır, şişer ve şok ile kişi kaybedilebilir. Yaralanan bölgede his bozukluğu yaranın enfekte olması solunum güçlüğü ve halsizlik aylarca kalabilir. Ağrının hafifletilmesi ve yaralı bölgenin enfeksiyon riskine karşı yaralanan bölge üst kısımdan bağlanır. Yara, deniz suyu ile hafifçe yıkanır, yaralanan bölge 1 saat boyunca soğuk suda tutulur. Antiseptik solüsyon sürülerek steril gazlı bez ile kapatılır. Enfeksiyonun önlenmesi ve tetenoz aşısı olmak için sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.